Generał Marek Hebda o Forum Ekonomicznym: bezpieczeństwo jest najważniejsze

Forum Ekonomiczne to jeden z największych w Europie kongresów gospodarczo-politycznych. Od 28 lat odbywał się w Krynicy-Zdroju. Jednak w tym roku ośmioosobowa komisja wyłoniona przez Radę Programową Forum Ekonomicznego uznała, że nie może przyjąć oferty, jaką Krynica-Zdrój przygotowała wraz z Województwem Małopolskim na kolejne lata. Lokalizacje dla obiektów Forum Ekonomicznego, jakie wskazał burmistrz Krynicy-Zdroju Piotr Ryba nie spełniały wymogów bezpieczeństwa. O szczegółach rozmawiamy z generałem Markiem Hebdą, koordynatorem Forum Ekonomicznego do spraw bezpieczeństwa.

Panie generale, dlaczego właśnie pana organizator Forum poprosił o doradztwo w sprawach bezpieczeństwa? Jakie doświadczenie ma Pan w organizacji imprez masowych?
- Organizatorom Forum Ekonomicznemu doradzam już od ponad 11 lat, wykorzystuję swoje doświadczenie teoretyczne nabyte w czasie służby w policji, gdzie byłem szkolony w zakresie zarządzania kryzysowego zarówno w kraju jak i podczas kursów w Akademii FBI w USA i innych krajach, a szczególnie doświadczenie praktyczne np. jako zastępca Komendanta Głównego Policji, czy też jako Komendant Wojewódzki, czy też jako zastępca dowódcy zabezpiecenia wielkich operacji masowych jak pielgrzymki Jana Pawła II w 1999 i 2002 r. w Małopolsce (w tej ostatniej zabezpieczaliśmy ponad 2,5 milionową rzeszę wiernych w Krakowie, podobno była to jedna z największych operacji tego typu na świecie. Odpowiadałem również za organizację innych dużych zabezpieczeń jak targi, koncerty muzyczne, mecze piłkarskie, wyścigi kolarskie.

Forum Ekonomiczne nie odbędzie się w Krynicy-Zdroju. Powodem dla którego komisja przetargowa Rady Programowej FE odrzuciła ofertę Małopolski i Krynicy-Zdroju było to, że wskazane przez miasto lokalizacje pod obiekty tymczasowe nie spełniały wymogów prawa, nie miały zapewnionych choćby dróg ewakuacji. Skąd taki wymóg i czy na pewno obowiązuje takie wydarzenia jak Forum Ekonomiczne?
- Każdy obiekt  służący do użytku publicznego winien spełniać wymogi bezpieczeństwa dla osób i mienia. Tak więc musi być zlokalizowany na terenie bezpiecznym pod względem budowlanym, musi mieć zapewnione drogi pożarowe i ewakuacyjne (wewnętrzne i zewnętrzne). Żaden obiekt użyteczności publicznej (a takie mają przeznaczenie obiekty Forum Ekonomicznego) nie uzyska pozytywnej opinii Państwowej Straży Pożarnej o dopuszczeniu do eksploatacji jeżeli nie będą spełnione wymogi przepisów prawa, np. rozporządzenia MSWiA w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych z 2009 r. (przypomnę kazus Stadionu Narodowego z 2014 r.).

Moim zdaniem proponowana lokalizacja przedstawiona przez Krynicę-Zdrój, dotycząca czterech obiektów budowlanych tymczasowych o łącznej powierzchni ok. 1800m²  na trawiastej polanie nad Nowym Domem Zdrojowym, na zboczu Góry Parkowej (polanie określonej w piśmie dotyczącym tej lokalizacji jako teren osuwiskowy) jest nie do przyjęcia ze względów bezpieczeństwa, ponieważ między innymi dojazd to jedna droga od ul. Ebersa, wiodąca w dodatku przez czynny zakład produkcyjny Rozlewnię „Kryniczanki”. Droga ta jest utwardzona, ale jej szerokość na znacznej długości to niespełna 3 metry, więc awaria choćby pojazdu osobowego spowodowałaby brak drożności w sytuacji zagrożenia,

Dojazdy do obiektów sytuowanych na tej polanie odbywałyby się już po gruncie trawiastym, w czasie deszczu grząskim, o znacznej trudności manewrowania pojazdami (może byłoby to wręcz niemożliwe). Tą jedyną drogą (w obie strony) miałyby się przemieszczać ekipy: straży pożarnej, służby medyczne, policja, zaopatrzenia tych obiektów, a niewykluczone, że i rzesze spanikowanych uczestników,

Najprawdopodobniej żaden z gości Forum Ekonomicznego, podlegających ochronie zgodnie z Ustawą o Służbie Ochrony Państwa, nie uzyskałby akceptacji SOP wjazdu na taki teren. Równie problematyczny jest dojazd, nawrót i manewrowanie pojazdami typu TIR z elementami montażowymi obiektów tymczasowych.

Sytuacja jest o wiele prostsza i bezpieczna w obiektach usytuowanych przy Deptaku, w stałych budynkach, takich jak Pijalnia Główna, Stary i Nowy Dom Zdrojowy. Tam za bezpieczeństwo odpowiada właściciel, czyli Uzdrowisko Krynica-Żegiestów, który ma wdrożone wszystkie wymagane prawem procedury, wokoło jest dużo przestrzeni, łatwiej więc zaplanować na przykład bezpieczną ewakuację tysięcy osób. Proszę sobie jednak wyobrazić co by się działo, gdyby taką liczbę osób ewakuować ze stojących pod lasem obiektów tymczasowych, do których prowadzi jedna droga dojazdowa, a ewentualny ciąg pieszej ewakuacji (ludzi przestraszonych, w panice) to wąska dróżka ze spadem, a następnie 35 betonowych schodów do pomnika A. Mickiewicza. Ja aż takiej wyobraźni nie mam...

Przeczytaj również: Burmistrz Krynicy o Forum Ekonomicznym

Zdecydował pan więc, że w tych warunkach Forum nie może się odbyć?
- Nie, to nie tak. Ja nie jestem decydentem a jedynie doradcą i koordynatorem. Opieram się na obowiązujących procedurach (a nawet proponuję ich rozszerzenie, bo obowiązuje maksyma „życie i zdrowie uczestników Forum Ekonomicznego ponad wszystko”)  oraz własnym doświadczeniu i praktyce zawodowej. W razie potrzeby konsultuję się z odpowiednimi służbami. Wiem też, że organizator zasięgał opinii u innych konsultantów, choć szczegółów nie znam.

Jak bardzo musiałoby się różnić zabezpieczenie Forum Ekonomicznego w kształcie proponowanym przez władze Krynicy-Zdroju od tego co było standardem jeszcze w 2019 roku?- Wtedy Forum w Krynicy odbywało się na zwartym, możliwym do ochrony, bo wyłączonym dla osób postronnych terenie wokół Deptaka. Mieliśmy wielki plac, drogi dojazdowe-ewakuacyjne, pożarowe i kilka kierunków ucieczki pieszej.

W nowym kształcie organizator, wprawdzie formalnie – nie musi starać się o zgody budowlane, bo wymagane jest tzw. zgłoszenie, bo jak wyżej wspomniałem Forum Ekonomiczne nie ma statusu imprezy masowej, ale przez Organizatora jest tak traktowane. Dlatego brak odpowiednich dróg dojazdowych, pożarowych i ewakuacyjnych, lokalizacja obiektów na terenie osuwiskowym, nieutwardzonym (w których jednocześnie może przebywać ok. 1000-1500 osób) – jest moim zdaniem niebezpieczne, a nawet może być niezgodne z prawem.

Gdyby organizator podjął decyzję zgodną z warunkami proponowanymi przez władze Krynicy-Zdroju, brałby na siebie wielką odpowiedzialność – prawną i moralną. Ja sobie tego nie wyobrażam, nie wziąłbym w tym udziału, nie firmowałbym tego swoim nazwiskiem. Zawsze uważałem, że organizacja tego typu imprez wymaga od organizatorów spełnienia nie tylko wymogów proceduralnych ale również „nadprogramowych” jeżeli zdrowy rozsądek nam to podpowiada. Tak zawsze myśleli organizatorzy Forum Ekonomicznego. Przykładowo podam, że prosiliśmy władze Krynicy, Uzdrowiska Krynica-Żegiestów np. o przegląd konarów drzew, by przy silniejszych wiatrach nie stanowiły zagrożenia na Deptaku, prosiliśmy o skrupulatne dodatkowe przeglądy (które przecież właściciel obiektu wykonuje corocznie) wszystkich budynków na Deptaku „od piwnic po dachy”. Nie da się wszystkiego przewidzieć ale wielu zagrożeniom można zapobiec, sprawdzając choćby stan pokryć dachowych, mocowania rynien i odgromników, wyłazów i drabinek dachowych, anten, itp.

To się robi w stałych lokalizacjach. Nie wyobrażam sobie jak skutecznie mielibyśmy zadbać o bezpieczeństwo gości i innych uczestników FE w nowo proponowanych warunkach, jeżeli nie da się zrobić alternatywnej drogi dojazdu służb zabezpieczenia, jeżeli droga ewakuacji pieszej jest praktycznie jedna i niezbyt bezpieczna... O czym mamy dalej rozmawiać?

Organizator mógł zdecydować, by Forum odbywało się w warunkach proponowanych przez burmistrza Krynicy-Zdroju?
- Teoretycznie i praktycznie tak, ale organizator Forum, Instytut Studiów Wschodnich, od lat stara się zapewniać najwyższe standardy bezpieczeństwa uczestnikom Forum Ekonomicznego -  gościom, wystawcom, obsłudze i wolontariuszom. Ten sam wysoki poziom bezpieczeństwa zapewniają służby jak PSP, policja, KO SG, SOP, służby medyczne organizatora, własne służby ochrony i dlatego organizator chce i spełnia wymogi stawiane przez ustawę o imprezach masowych (chociaż organizacja FE tej ustawie formalnie nie podlega).

Forum Ekonomiczne to wielkie przedsięwzięcie nie tylko organizacyjne ale też i prestiżowe zarówno w skali krajowej jaki zagranicznej, o którym przez wiele dni każdego roku relacjonuje na cały świat prawie 600 dziennikarzy – dlatego nie może tu dochodzić do „bylejakości”, do realizacji „może się uda”, do pomijania procedur, itd.

Zobacz też: Forum Ekonomiczne opuszcza Krynicę. Decyzja zapadła

Każdy obiekt spełniający funkcje publiczne, każde miejsce gdzie przyjmujemy ludzi i bierzemy odpowiedzialność za ich bezpieczeństwo, musi spełniać jasne parametry. A tutaj tak się nie stało. Gdy usłyszałem, że obiekty miały być budowane na osuwisku, nie wiedziałem, czy mam się śmiać czy płakać. Jak gospodarz terenu może coś takiego proponować? Potem przyznano się do błędu, ale strach pomyśleć co mogłoby się stać gdyby stanął tam obiekt Forum Ekonomicznego, a osuwisko by ruszyło... Za taką katastrofę odpowiadałby tylko organizator Forum.

Każdego roku pojawiają się nowe zagrożenia na świecie i w kraju. Organizator bierze je pod uwagę i stara się tym zagrożeniom przeciwdziałać. Dam przykład z 2020 r. gdy FE zorganizowano w dobie pandemii Covid-19, czyli całkowicie nowego zagrożenia do tej pory nie testowanego ani przez organizatora ani przez służby i zadaniu temu sprostaliśmy w Karpaczu. Jeszcze raz podkreślam - w zapewnieniu bezpieczeństwa Forum Ekonomicznego organizator robi krok więcej niż wymagają przepisy prawa i dlatego przez 30 lat podczas Forum Ekonomicznego było, jest i będzie bezpiecznie! ([email protected])