Trwa wczytywanie strony. Proszę czekać...
Piątek, 29 marca. Imieniny: Marka, Wiktoryny, Zenona
12/05/2016 - 05:05

Sądecka Biblioteka Publiczna ma już 125 lat

Do 21 czerwca w zabytkowych piwnicach przy ul. Franciszkańskiej 11 oglądać wystawę „Między starymi a nowymi czasy”, którą przygotowano z okazji 125-lecia placówki.

Wernisaż wystawy był okazją do gratulacji obecnym i byłym pracownikom biblioteki. W kolejce do Barbary Pawlik, dyrektor SBP, ustawili się m.in.: Jerzy Gwiżdż, Bożena Jawor, Józef Kantor, Marta Jakubowska, Antoni Malczak i Józef Kaczmarczyk.

Z biblioteką związanych było pięć pokoleń sądeczan. Godne podkreślenia jest zwłaszcza to, że ta biblioteka nigdy, nawet w najtrudniejszych dla Polski czasach nie zaprzestała swojej działalności – powiedział wiceprezydent Jerzy Gwiżdż.

***

Miejska Biblioteka Publiczna powstała już końcem XIX wieku za sprawą niezwykłego daru od Józefa Szujskiego, który w testamencie (1891) przekazał Nowemu Sączowi swoje obszerne cenne zbiory – 1797 dzieł w aż 2942 tomach. Początkowo przechowywano je w lokalu Miejskiej Kasy Oszczędności, następnie na strychu sądeckiego ratusza, jednak już wówczas zaczęto je porządkować i segregować na działy: filologia klasyczna, historia, literatura polska, literatura obca i czasopisma. W 1902 roku opiekę na biblioteką przejęło Towarzystwo Szkoły Ludowej. Choć w 1896 roku Józef Wieniawa-Zubrzycki przekazał na rzecz biblioteki „Dworek” (ul. Jagiellońska), wzbogacając księgozbiór o kolejne 500 tomów, lecz jeszcze kilka lat minęło zanim wielki księgozbiór się tam znalazł. Początkiem XX wieku na pomieszczenia biblioteczne wydzielono lokal w ratuszu, co pozwoliło na oddanie jej do użytku publicznego w 1903 roku. W 1911 roku siedziba Biblioteki przeniesiona została do domu prywatnego – Juliusza Chodackiego (ul. Pijarska) i wciąż była rozbudowywana. Rok później mogła się pochwalić już aż 3700 dziełami, wśród których były również niezwykle cenne, archiwalne dokumenty m.in. magistrackie.

Lata I wojny światowej dotkliwie zubożyły księgozbiór Biblioteki, a trudną sytuację pogłębiły lata kolejne (1916-1925). Brak funduszy spowodował, że w 1922 roku musiała się ona przenieść do Szkoły Wydziałowej Męskiej im. A. Mickiewicza (do pomieszczenia przeznaczonego na mieszkanie dla dyrektora), następnie znów do domu J. Chodackiego, a w 1927 roku do zamku królewskiego. Dzięki przekazaniu Biblioteki przez władze miasta znów pod zarząd TSL (Koło im. S. Wyspiańskiego), księgozbiór uporządkowano, w 1935 roku utworzono ósmy dział – beletrystykę, a otwarta ona była dla mieszkańców miasta dwa razy w tygodniu, choć nie miała jeszcze zbyt wielu czytelników (niecałe 150 osób).

Po wielu latach przysłowiowego „błąkania się” wreszcie w 1937 roku siedzibą biblioteki stał się przekazany na jej rzecz ponad 40 lat wcześniej „Dworek” (dzisiejsza Mała Galeria). Trudności lokalowe nie zakłóciły jednak prężnego rozrastania się i tak już imponującego księgozbioru, który przede wszystkim dzięki kolejnym darczyńcom w 1939 roku liczył już ok. 10 tys. woluminów, a coraz większe zainteresowanie sądeczan sprawiło, że była ona otwarta już codziennie. Powołanie Komisji Kulturalno-Oświatowej spowodowało, że zaczęła ona działać coraz intensywniej, m.in. poprzez organizację rozmaitych odczytów, wieczorów dyskusyjnych i badań skoncentrowanych przede wszystkim na historii Sądecczyzny. Pokłosiem tego stało się przygotowanie i opublikowanie I tomu Rocznika Sądeckiego (1939), którego nie zdążono już rozprowadzić, ale dzięki staraniom autorów i redaktorów, którzy ukrywali je, gdzie tylko można było, w zasadzie wszystkie jego egzemplarze doczekały 1945 roku.

Wybuch II wojny światowej zahamował aktywność Biblioteki – „Dworek” przejął okupant, jej zbiory umieszczono w Domu Parafialnym (ul. Ducha św.) i domach prywatnych, choć warto zauważyć, że działania ówczesnych bibliotekarzy nie zamarły zupełnie, gdyż potajemnie wypożyczano książki zwłaszcza dla celów tajnego nauczania.

Niemal od początku 1945 roku rozpoczęto liczne prace mające na celu zabezpieczenie i uporządkowanie (głównie przez specjalną Sekcję powołaną przez Referat Kultury i Sztuki Starostwa nowosądeckiego) ocalałych publikacji, by kilka miesięcy później (maj) Biblioteka na nowo odtworzyła swoje drzwi dla mieszkańców miasta (wciąż na ul. Ducha). Niespełna rok później jej siedzibą znów był „Dworek”, a nadzór i opiekę nad nią przejęło odgórnie Ministerstwo Oświaty, dzięki czemu Zarząd Miejski zobowiązany został do jej utrzymywania.

Od 1951 roku zaczęto otwierać filie sądeckiej Biblioteki – pierwsza powstała na ul. Lwowskiej, a kolejna już rok później na ul. Węgierskiej. Od 1952 roku podlegała Wydziałowi Kultury Urzędu Powiatowego w Nowym Sączu, a o wzroście zainteresowania jej zbiorami świadczą same liczby – niemal 3 tys. czytelników.

W 1970 roku Biblioteka znalazła swoją siedzibę w Kamienicy Lubomirskich (ul. Franciszkańska), a nawiązanie współpracy z Sądeckim Towarzystwem Fotograficznym spowodowało, że w zabytkowych piwnicach utworzono Galerię Fotograficzną. W 1973 roku uruchomiono pracownię reprograficzną, która już wkrótce dysponowała kilkoma tysiącami negatywów i kilkuset mikrofilmami – będąc nieocenioną skarbnicą wiedzy i materiałów dla niemal wszystkich sądeckich oraz okolicznych instytucji bądź stowarzyszeń.

W 1975 roku Wojewódzka Biblioteka Publiczna (powstała z połączenia Miejskiej Biblioteki Publicznej i Powiatowej Biblioteki Publicznej) przyjęła imię Józefa Szujskiego, a w 1999 roku stała się Sądecką Biblioteką Publiczną im. J. Szujskiego w Nowym Sączu. W 1990 roku księgozbiór biblioteczny osiągnął ponad 280 tys. woluminów, z których korzystało ponad 12 tys. czytelników. Działalność biblioteki – zresztą już od pierwszych lat po powstaniu – nie ograniczała się tylko do „książek”, lecz obejmowała także rozmaite inicjatywy kulturalne, takie jak organizacja odczytów, wystaw, spotkań z literatami czy różnorodnych konkursów dla osób w różnym wieku. Od 2000 roku funkcję dyrektora pełni Barbara Pawlik.

Zbiory biblioteczne SBP są imponujące, stanowiąc kilkaset tys. woluminów. Wśród pozycji popularnych, znajdują się również „białe kruki”, do których zaliczyć można przede wszystkim Historię Polski Jana Długosza z 1611 roku, poezję Stanisława Orzechowskiego z XVI wieku czy niezwykle cenne (głównie z punktu widzenia historycznego) zbiory czasopism regionalnych. Oprócz, rzecz jasna, wypożyczania książek SBP imponująco działa na innych polach kulturalno-artystycznych, organizując w swoich piwnicach wystawy prac plastycznych i fotografii, a także wieczorki poetyckie czy klub dyskusyjny. Od kilku lat uczestniczy również w ogólnopolskiej akcji Tygodnia Bibliotek, podczas której np. można zwiedzić jej wszystkie zakamarki (Źródło: www.sbp.nowysacz.pl; Dzieje Miasta Nowego Sącza, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty (t. III), własne)

(JB)
Fot. UM Nowy Sącz







Dziękujemy za przesłanie błędu