Dziękujemy za Wolność. Medale dla działaczy podziemnej Solidarności z Sącza i Krynicy

Trzydziestu dwóch działaczy konspiracyjnej Solidarności z Nowego Sącza i okolic oraz z Krynicy, więzionych i represjonowanych w stanie wojennym i późniejszych latach, zostało w piątek (3 czerwca) odznaczonych medalem „Dziękujemy za Wolność”, przyznanym przez Stowarzyszenie Sieć Solidarności z Nowej Huty. Uroczystość odbyła się w sali reprezentacyjnej sądeckiego Ratusza i miała podniosły charakter.

- Medal „Dziękujemy za wolność” stanowi symboliczne wyrażenie wdzięczności dla ludzi, którzy w okresie po 13 grudnia 1981 roku brali udział w tworzeniu wolności, niepodległości, demokratycznej i samorządnej Rzeczpospolitej Polskie - mówił Edward E. Nowak, prezes Stowarzyszenie „Sieć Solidarności” i przew. Kapituły Medalu „Dziękujemy za Wolność”.
Statuetka przedstawia pochód hutników w Nowej Hucie podczas strajku wiosną 1988 r. i jest wykonana z blachy stalowej. Nad idącymi ludźmi powiewa polska flaga, widać fragment logo NSZZ „Solidarność”. Na medalu widnieje napis: „Dziękujemy za Wolność”.

Na początek Edward E. Nowak wręczył medal Zygmuntowi Berdychowskiemu i Andrzejowi Szkaradkowi, którym odznaczenie zostało przyznane w zeszłym roku. Berdychowskiego prezes Stowarzyszenia Sieć Solidarności nazwał „wielkim człowiekiem Solidarności”, a Szkaradka „legendą sądeckiej Solidarności”.

Następnie medal odebrało z rąk Edwarda E. Nowaka, Andrzeja Szkaradka i wiceprezydenta Jerzego Gwiżdża trzydziestu Sądeczan i Kryniczan. Każdej osobie wywoływanej na środek sali, gość z Nowej Huty poświęcał parę miłych zdań, wymieniając zasługi dla niepodległej Polski; wielu znał z jawnej i podziemnej działalności w „S”.

Medal odebrali:

Ewa Andrzejewska, Eugeniusz Baran, Zbigniew Bocheński, Mieczysław Górski, Eugeniusz Jeleń, Tadeusz Jung, Piotr Kałamarz, Roman Kałyniuk, Andrzej Kulig, Zbigniew Leśniak, Piotr Masłowski, Wojciech Michalcewicz, Krzysztof Michalik, Henryk Najduch, Henryk Opilo (Krynica), Henryk Pawłowski, Ryszard Pawłowski, Jacek Rogowski, Władysław Ryba (Krynica), Grzegorz Sajdak, Zdzisław Skwarek (Krynica), Leszek Stawiarski, Stanisław Szabla, Grażyna Święs, Krzysztof Węglowski Król (i niżej podpisany).

Z różnych względów nie wszyscy bohaterowie tamtych, ponurych czasów pojawili się w piątek w ratuszu. Za Jacka Rogowskiego medal odebrał syn Wojciech, za Romana Hasslingera – Małżonka, za Zofię Pieczkowską – E. Andrzejewska.

Pośmiertnie medal został przyznany Zbigniewowi Szkarłatowi, zmarłemu w wyniku bestialskiego pobicia przez tzw. nieznanych sprawców w lutym 1986 roku. Medal odebrał jego bratanek, Tadeusz Szkarłat, który podziękował za pamięć o swoim Ojcu Chrzestnym. – Od śmierci wujka minęło trzydzieści lat – przypomniał młody człowiek.

Medal przyznany pośmiertnie Tadeuszowi Zenglerowi, zmarłemu w zeszłym roku, odebrała córka, Agata Łukacz.

Na koniec przemówił Jerzy Gwiżdż. Łamiącym się ze wzruszenia głosem wspominał, że w sali ratuszowej w 1981 roku najpierw Solidarność prowadziła strajk okupacyjny, a potem odbyły się tu rozmowy przedstawicieli Związku z delegacją rządowa.

– Czuliśmy wtedy skierowane na siebie wzrok milionów Polaków i ta sala z krzyżem, wyrzeźbionym przez Franka Pałkę, przyniesionym tu przez robotników z ulicy Zygmuntowskiej, nigdy nie będzie dla mnie tylko salą obrad Rady Miasta Nowego Sącza – powiedział Jerzy Gwiżdż, pierwszy po przełomie ustrojowym 1989 roku gospodarz Miasta, wybrany w demokratycznych wyborach.

Głos zabrał także poseł Jan Duda, działacz NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych w latach 80., a obecnie szef chłopskiej „S” w powiecie nowosądeckim. Parlamentarzysta z Rdziostowa mówił, że z wieloma z odznaczonych medalem „Dziękujemy za Wolność” współpracował w podziemiu solidarnościowym, co poczytuje sobie za wielki honor.

Uroczystość upiększyły pieśni solidarnościowe w wykonaniu barda z kościółka kolejowego – Tomasza Wolaka, akompaniującego sobie na fortepianie. Ostatnią pieśń – hymn Solidarności – zebrani odśpiewali na stojąco.

Gospodarze sądeckiego ratusza zadbali także o poczęstunek. Ludzie, którzy często nie widzieli się od czasów pierwszej Solidarności, mieli okazję do rozmów i wspomnień, np. z Warszawy przyjechał Henryk Pawłowski, podpierający się kulą. Najstarszym z odznaczonych był Władysław Ryba spod Góry Parkowej, rocznik 1929. Pan Władysław przyszedł na uroczystość z Małżonką (zdjęcie) i synem Marianem, członkiem Zarządu Powiatu Nowosądeckiego.

Uroczystość uświetnili goście, m.in. Kazimierz Pazgan, Honorowy Obywatel Nowego Sacza, poseł: Barbara Bartuś oraz Zygmunt Paruch, przew. Rady Powiatu Nowosądeckiego. Dostrzegliśmy także kilku radnych miejskich na czele z Grzegorzem Fecką, który prowadził relację on line na fb (niektórzy z odznaczonych nie zdążyli dojść do krzesła, a już otrzymywali sms z gratulacjami, oto siła fb).

Na uroczystości nie mogło zabraknąć Leszka Zezgdy z zarządu Województwa Małopolskiego. Droga polityczna pana Leszka rozminęła się z odczuciami wielu z odznaczonych medalem „Dziękujemy za Wolność”, ale wczoraj, w najważniejszym budynku w Nowym Sączu polityki nie było. Nikt nikomu nic nie wyrzucał i nie miał o nic pretensji. W piątek w Sali Reprezentacyjnej im. Stanisława Małachowskiego królowały ideały Sierpnia 1980, zeszła się jedna wielka, solidarnościowa rodzina, otulona płaszczem Bożego Miłosierdzia, jak przystało na Rok Miłosierdzia ogłoszony przez papieża Franciszka.

Warto wiedzieć

Stowarzyszenie Sieć Solidarności założył w 2014 roku Edward Edmund Nowak (ur. 1950), krakowianin, inżynier po AGH, znany działacz Solidarności z Nowej Hucie, autor programu samorządu pracowniczego w państwowych przedsiębiorstwach, skazany w stanie wojennym na 3,5 roku więzienia za zorganizowanie strajku w Hucie im. Lenina. Po 1989 r. m.in. poseł OKP, wiceprezydent Krakowa, wiceministeer w resortach gospodarczych przy pięciu premierach, menadżer w dużych firmach (m.in. prezes Bumaru do 2012 r.).

Stowarzyszenie prowadzi działalność samopomocową w środowisku byłych więźniów politycznych Małopolski oraz edukacyjną i wydawniczą. Przed dwoma laty ustanowiono medal „Dziękujemy za Wolność”. Odznaczenie przyznawane jest także w formie plakiety nagrobnej, dotąd wręczono ponad 400 medali. Wniosek z uzasadnieniem rozpatruje Kapituła Medalu, w której zasiadają każdorazowo m.in. wojewoda i marszałek Małopolski oraz dyrektor IPN w Krakowie. Medal zaprojektował Jacek Maria Stokłosa, który w piątek fotografował sądecką uroczystość na potrzeby Stowarzyszeni Sieć Solidarności.

(HSZ), fot. własne i Krzysztof Witowski (UM NS)