Wrzesień 1939 w dolinie Dunajca, jaki był naprawdę?

Dr Dawid Golik, autor kilku ważnych pozycji dotyczących rejonu Ziemi Sądeckiej (m.in. Partyzanci „Lamparta”. Historia IV batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK czy wydany pod jego redakcją tom Masz synów w lasach, Polsko… Podziemie niepodległościowe i opór społeczny na Sądecczyźnie 1945-1956), w swojej najnowszej książce opisał stosunkowo krótki, początkowy okres kompanii wrześniowej, od 1 do 6 września 1939 r.

Zobacz też: „Belle epoque” Nowego Sącza ściśle wiąże się z koleją?

Swoją uwagę skupił na odcinku doliny Dunajca – od przełomu penińskiego po Nowy Sącz. Tereny te bronione były przez jednostki Armii Karpaty (1. Pułku strzelców podhalańskich, Korpusu Ochrony Pogranicza oraz obrony Narodowej), a atakowane przez niemiecką 2. Dywizję Górską, przy wsparciu słowackiej dywizji „Janosik”.

Dr Golik szczegółowo przedstawił każdy epizod działań wojennych na tym obszarze: pierwsze walki w Pieninach; bohaterską obronę umocnionych pozycji pod Kłodnem i na Wietrznicy, która skutecznie powstrzymała niemieckie plany błyskawicznego wtargnięcia w głąb Małopolski; walki w obronie Nowego Sącza. Wykorzystał zarówno źródła polskie, jak i niemieckie i słowackie. Pokazał, jak na te same wydarzenia patrzyli obrońcy i najeźdźcy, co jest szczególnie interesujące choćby w przypadku szczegółowo opisanych przez Autora przypadków zbrodni na ludności cywilnej. Skrupulatnie zestawił też listę poległych z każdej strony.

Zobacz też: Archeologia wyleczy Sądecczyznę z kompleksów?

Uzupełnieniem książki są dwa aneksy. Pierwszy, opracowany wspólnie z Piotrem Sadowskim, to powstały w wyniku szerokich badań terenowych opis pozostałości działań wojennych oraz możliwości wykorzystania ich w rozwijającej się turystyce pól bitewnych. Drugi aneks to bogaty wybór ze źródeł, w tym zagranicznych, w większości nie publikowanych dotąd w Polsce.

Zobacz też:  Mali ludzie budują wielką historię! Tak było w Korzennej

W 2019 r. przypada 80. Rocznica wybuchu II wojny światowej. Książka dr Dawid Golika stanowi przykład, jak współcześnie powinno się pisać o działaniach wojennych kampanii września 1939 r. Niewiele miejsc w Polsce doczekało się tak solidnego opracowania, jaki zyskuje dzięki tej publikacji dolina Dunajca, od Pienin po Nowy Sącz.

Książkę do VII edycji konkursu o Nagrodę im. Ks. Kumora w kategorii: książka o Sądecczyźnie zgłosił dr Michał Wenklar, naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie.

Oprac. ES [email protected]