Zaloguj się
Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej już po raz czterdziesty!
Koncerty festiwalowe
niedziela 8 lipca, Stara Lubowla (Słowacja), kościół parafialny, godz. 1930 – Prolog Festiwalu Szymon Ferdynand Lechleitner: między Spiszem a Sandomierzem, Estravaganza, dyr. Andrzej Zawisza
Licząca czterdzieści zachowanych w polskich zbiorach utworów spuścizna kompozytorska Szymona Ferdynanda Lechleitnera nakazywałaby zaliczenie go do grona istotniejszych twórców osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej, gdyby nie fakt, iż dopiero w ostatnich latach udało się dowiedzieć na jego temat czegoś więcej ponad to, że prawdopodobnie działał wyłącznie w Polsce. Lechleitner związany był ze starostą sądeckim, a potem wojewodą sandomierskim, Jerzym Aleksandrem Lubomirskim. Jego utwory znano w jezuickim kolegium w Podolińcu, a autograf Ave maris stella trafił z dedykacją do kościoła parafialnego w Starej Lubowli. Pokaźna część jego twórczości znana jest też ze zbiorów sandomierskich. Współczesne prawykonania kompozycji Lechleitnera, niesłusznie niedocenianego, a w rzeczywistości jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów pierwszej połowy XVIII stulecia, zabrzmią nie tylko na tej ziemi, gdzie prawdopodobnie spędził wiele lat życia, ale również w tym właśnie kościele, w którym trzysta lat temu grywano przynajmniej jeden z jego utworów.
środa 11 lipca, Stary Sącz, kościół św. Elżbiety, godz. 1930 – inauguracja Festiwalu
Johann Sebastian Bach – Hof-Compositeur Augusta III Sasa, Harmonia Sacra, kier. art. Marcin Szelest
W lipcu 1733 roku lipski kantor i dyrektor muzyczny rozpoczął kilkuletnie starania o honorowy tytuł nadwornego kompozytora Fryderyka Augusta II, który właśnie objął panowanie nad Saksonią po śmierci ojca, a za kilka miesięcy miał być obrany królem Polski. Wraz ze stosownym listem Bach przedstawił próbkę swoich umiejętności kompozytorskich; Missa in h, składająca się z rozbudowanych do gigantycznych rozmiarów, stylistycznie zróżnicowanych i barwnie zinstrumentowanych części Kyrie i Gloria, stała się kilkanaście lat później zalążkiem „Wielkiej Mszy” h-moll. Tą właśnie wcześniejszą, drezdeńską wersją, w jej oryginalnym kształcie i obsadzie, otwieramy jubileuszową edycję Festiwalu. Chociaż za czasów króla Augusta III utwór Bacha prawdopodobnie nigdy nie zabrzmiał w Polsce, w symboliczny sposób przypomina o mecenacie, jaki monarcha sprawował nad kulturą i nauką w obydwu rządzonych przezeń krajach.
czwartek 12 lipca, Stary Sącz, sala parafialna kościoła św. Elżbiety, godz. 1930
„Widzieli z dala obiecaną ziemię”: polska pieśń romantyczna, Anna Mikołajczyk-Niewiedział – sopran, Katarzyna Drogosz – fortepian
Śpiew z towarzyszeniem fortepianu był w XIX wieku powszechną formą muzykowania domowego. W pozostającej pod zaborami Polsce pełnił jednak funkcję nie tylko rozrywki, ale też podtrzymywania ojczystej kultury. Muzyka kompozytorów wielkich i mniejszych, pisana do tekstów wybitnych poetów, trafiała w ten sposób „pod strzechy” i – bezpośrednio lub pośrednio – pobudzała ducha patriotyzmu oraz nadzieję na wolność. Polska pieśń romantyczna jest bogatą skarbnicą poetycko-muzycznych perełek, wśród których poczesne miejsce zajmują arcydzieła Chopina i Moniuszki; ich dopełnieniem będą wykonane na historycznym instrumencie solowe utwory fortepianowe polskich twórców XIX stulecia.
piątek 13 lipca, Stary Sącz, kościół św. Elżbiety, godz. 1930
Cribrum musicum, Weser-Renaissance Bremen (Niemcy), dyr. Manfred Cordes
Kapela królewska w Warszawie była za panowania Wazów jednym z czołowych zespołów muzycznych Europy. Działali w niej, obok muzyków polskich, wirtuozi sprowadzani z Italii, a włoscy kapelmistrzowie zapewniali dopływ najświeższego i najbardziej awangardowego repertuaru. Była jednak również miejscem zderzenia różnych kultur muzycznych, czego dowodem jest słynna na całym kontynencie polemika królewskiego kapelmistrza Marka Scacchiego z gdańskim organistą Paulem Siefertem, swego czasu członkiem kapeli, ale wychowankiem amsterdamskiego mistrza Jana Pieterszoona Sweelincka. W obszernym traktacie Cribrum musicum („Muzyczne sito”) krytykuje Scacchi skomponowane i opublikowane przez Sieferta psalmy, wspierając się autorytetem włoskich twórców i swoich kolegów z Warszawy. Chociaż w polemikę zaangażowali się nawet muzycy tego kalibru, co Heinrich Schütz, nie ulega dziś wątpliwości, że dotyczyła ona nie błędów w sztuce, ale odmiennego pojmowania jej reguł. Echa tego sporu, któremu zawdzięczamy powstanie szeregu kompozycji i ważnego tekstu teoretycznego, zabrzmią w wykonaniu zespołu, który od wielu lat zgłębia tajniki muzyki przełomu renesansu i baroku, również z terenów Rzeczpospolitej.
sobota 14 lipca, Stary Sącz, kościół św. Elżbiety, godz. 1930
…di Chiesa e di Camera, Ensemble Hildebrandt 1719
Wśród instrumentalistów kapeli polskich Wazów można było spotkać Polaków, Włochów i Niemców. Wielu z nich było nie tylko wirtuozami, ale również kompozytorami. Tarquinio Merula spędził w Warszawie cztery lata jako „organista kościelny i komnatowy” (di Chiesa e di Camera); takie też były funkcje muzyki instrumentalnej: rozbrzmiewała podczas nabożeństw i dostarczała rozrywki w zamku. Władcom Polski, a pośrednio i królewskiej kapeli, dedykowali swoje utwory nie tylko jej członkowie, ale i słynni europejscy muzycy, którzy nigdy Rzeczpospolitej nie odwiedzili, jak choćby skrzypek Francesco Rognoni czy fagocista Bartolomeo de Selva y Salaverde. Program koncertu przypomni tę wielowymiarowość i różnorodność twórczości kameralnej, którą można było w XVII wieku usłyszeć na dworze królewskim w polskiej stolicy.
sobota 14 lipca, Stary Sącz, Kino Sokół, godz. 2130
W salonie Marii Leszczyńskiej: królowa i synowa, Le Salon de la Paix (Francja/Polska), kier. art. Katarzyna Tomczak-Feltrin
Maria Leszczyńska, córka Stanisława Leszczyńskiego, od roku 1725 królowa Francji i małżonka Ludwika XV, w ciągu całego swojego panowania organizowała w Wersalu cotygodniowe koncerty. Dominowała w nich z początku muzyka najwybitniejszych kompozytorów francuskich: Lully’ego, Couperina czy Campry. W roku 1747 na dworze pojawiła się jednak księżniczka saska Maria Józefa, córka Augusta III, zwana zdrobniale „Pepą”, która została drugą żoną syna Leszczyńskiej, delfina Ludwika Ferdynanda. Początkowa niechęć królowej do synowej przerodziła się szybko w przyjacielską relację, a gruntownie wykształcona muzycznie Maria Józefa zaczęła współorganizować Concerts de la Reine, wprowadzając repertuar preferowany na dworze drezdeńskim: utwory Hassego, Pisendela czy Wilhelma Friedemanna Bacha. Muzyczne gusty obydwu królewskich patronek przedstawia program koncertu, który wskrzesza atmosferę „polskiego salonu w Wersalu”.
niedziela 15 lipca, Stary Sącz, kościół św. Elżbiety, godz. 1930
Alessandro Scarlatti: San Casimiro, rè di Polonia, Wrocławska Orkiestra Barokowa, dyr. Jarosław Thiel
Na zakończenie jubileuszowej edycji Festiwalu zabrzmi rzadko wykonywane dwuczęściowe oratorium o św. Kazimierzu autorstwa jednego z najważniejszych kompozytorów włoskich przełomu XVII i XVIII wieku. Dzieło powstało prawdopodobnie w roku 1704 lub 1705, sto lat po kanonizacji polskiego królewicza, na zamówienie Marii Kazimiery Sobieskiej, wdowy po Janie III, która rezydowała wówczas w Rzymie i patronowała wielu muzycznym przedsięwzięciom. Jest ono przykładem nie tylko mistrzowskiej realizacji popularnego wówczas gatunku muzycznego, który „zastępował” operę, gdy wystawianie widowisk było zakazane, ale również wielkiego wpływu, jaki patronat kulturalny arystokracji wywierał na tworzenie w Europie wizerunku Rzeczpospolitej.
Wydarzenia towarzyszące:
piątek 13 lipca, Stary Sacz, Kino Sokół, godz. 11 – konferencja jubileuszowa: "Wszystkie dobrodziejstwa 40-stu Starosądeckich Festiwali Muzyki Dawnej"
Celem konferencji będzie podsumowanie roli i ewolucji jaką przeszedł Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej od pierwszej edycji zorganizowanej w 1975 do czasów obecnych. Do udziału w konferencji zostaną zaproszeni wszyscy dotychczasowi dyrektorzy artystyczni SFMD, oraz muzykolodzy i krytycy muzyczni specjalizujący się w muzyce dawnej. Konferencję poprowadzi red. Piotr Matwiejczuk autor książki "Wszystkie dobrodziejstwa. Historia Starosądeckich Festiwali Muzyki Dawnej", która swoją premierę będzie mieć podczas jubileuszowego 40.SFMD. (Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej)
